بسته شدن فولیکول‌ها و منافذ پوست توسط چربی و سلول‌های مرده پوست حالتی را بوجود می‌آورد که به آن آکنه یا جوش گفته می‌شود. میزان بروز آکنه در شرایط و سنین مختلف، متفاوت است و در سنین نوجوانی بیشتر است. برای درمان جوش ابتدا باید علت علت جوش صورت را بدانیم، سپس انواع جوش را تشخیص دهیم و پس از آن اقدام به درمان کنیم؛ نه مستقیم!
طب سنتی چینی بروز جوش در هر قسمت از صورت را به نوعی بیماری نسبت می‌دهد. مثلا اگر بطور مداوم تنها بر روی گونه راست خود جوش می‌زنید، به احتمال زیاد مشکل در قسمت کبد، غدد هورمونی و عملکرد روده‌ای می‌باشد. همچنین مصرف بعضی مواد غذایی حساسیت‌زا یا مواد دارای چربی‌های مضر مثل چیپس و پفک و فست فودها، استرس و همچنین سبک زندگی اشتباه مانند کم تحرکی و سیگار کشیدن نیز می‌تواند از علت جوش صورت باشند.
علت جوش صورت و قسمت‌های مختلف بدن
جوش صورت به طور کلی ممکن است به دلیل یکی از عوامل زیر باشد:
- تولید بیش از حد چربی یا سبوم توسط پوست صورت
- بسته شدن فولیکول‌های مو توسط سبوم یا سلول‌های مرده پوست
- باکتری‌ها
- فعالیت بیش از حد هورمون‌های آندروژن
آکنه بیشتر در قسمتهایی از بدن که دارای غدد تولید کننده چربی بیشتری هستند رخ می‌دهد. مثل صورت، پیشانی، کمر و شانه‌ها. فولیکول‌های مو شامل یک تار مو و غدد تولید کننده چربی می‌شوند. بسته شدن این فولیکول‌ها توسط چربی و درنتیجه تورم دیواره فولیکول‌ها، جوش‌های سر سفید را بوجود می‌آورد. اگر سر فولیکول مسدود شده باز بماند، مواد در معرض هوا اکسید شده و تیره می‌شوند و جوش‌های سر سیاه را بوجود می‌آورند. اضافه شدن باکتری‌ها و التهاب بیشتر بسته به شدت آنها باعث ایجاد پاپول‌ها، پوسچول ها، ندول‌ها و کیست‌ها می‌شود. می‌توانید جهت اطلاعات بیشتر در این مورد به مقاله “انواع جوش” مراجعه کنید.
افزایش هورمون آندوژن در دوران بلوغ باعث افزایش ترشح چربی و در پی آن سبب انواع جوش صورت می‌شود.
۱. محل رویش موها
به جوش‌هایی که در ناحه رویش مو ایجاد می‌شوند اصطلاحا آکنه‌های پمادی می‌گویند. پمادها و محصولات حالت دهنده موها دارای محصولات روغنی غلیظ هستند که از خروج سبوم از فولیکول‌های مو جلوگیری میکنند. انسداد این منافذ باعث ایجاد جوش در این نواحی می‌شود. اگر در این ناحیه زیاد جوش می‌زنید احتمالا پوست شما به محصولات مراقبت از موهایتان حساسیت دارد. برای از بین بردن این جوش‌ها بهتر است مصرف این محصولات را متوقف کنید یا پس از استفاده از آنها پوست صورت به ویژه محل رویش موها را به خوبی بشویید.
۲. پیشانی و بین ابروها
جوش روی پیشانی ممکن است به دلیل اختلال در سیستم گوارشی باشد. خوردن غذاهای چرب، شکر دار و فست‌فودها اغلب باعث بروز این جوش‌ها می‌شود. کم بودن متابولیسم نیز می‌تواند باعث بروز این جوش‌ها شود.
برای از بین رفتن این جوش‌ها سعی کنید میوه و سبزیجات بیشتری مصرف کنید و خوراکی‌های فاقد ارزش غذایی را کار بگذارید. بطور مرتب ورزش کنید. و مقدار زیادی چای سبز بنوشید. سعی کنید آب بیشتری بنوشید، شبها زود تر بخوابید، استرس خود را کاهش دهید و مواد غذایی تصفیه شده مثل قند و نمک را از رژیم غذایی کاهش دهید.
۳. جوش روی ناحیه T
معمولا جوش‌های منطقه T (پیشانی، بینی، چانه و ناحیه اطراف دهان) به دلیل چربی صورت و همچنین استرس می‌باشد. استرس باعث افزایش تولید چربی پوست نمی‌شود اما احتمال بروز آکنه را افزایش می‌دهد. خواب ناکافی نیز مانند استرس باعث افزایش آکنه می‌شود.
اگر پوست چرب دارید بهتر است از محصولات دارویی مناسب مثل محصولات حاوی سالیسیلیک اسید استفاده کنید. برای رهایی از استرس و خواب بهتر، مدیتیشن انجام دهید، به موسیقی‌های آرامش بخش گوش دهید و ورزش کنید.
۴. جوش بین ابروها
این جوش‌ها ممکن است به دلیل عدم تحمل لاکتوز در بدن، مصرف الکل، خوردن خوراکی در اواخر شب و حساسیت‌های غذایی باشد. برای از بین بردن این جوش‌ها مصرف الکل را بطور کامل قطع کنید. رژیم غذایی کنترل شده داشته باشید و غذاهایی را که می‌دانید به آنها حساسیت دارید مصرف نکنید.
۵. نزدیک چشم‌ها و بینی
این نوع جوش‌ها به دلیل عملکرد ضعیف کبد هستند. خسگی زیاد، استرس ، کم خوابی و رژیم غذایی فاقد مواد ضروری علت بروز این جوش‌ها هستند. سعی کنید از میوه‌ها و سبزیجات غنی از ویتامین C بخورید. غذاهای چرب نخورید. شبها به موقع بخوابید. الکل و سیگار مصرف نکنید. سبک زندگی سالم داشته باشید و ورزش کنید.
۶. پره‌های بینی
اختلال در سیستم تولید مثل و تخمدان‌ها ممکن است باعث بروز ناگهانی جوش‌های بزرگ و متورم در این نواحی باشد. جوش‌های روی بینی ممکن است ناشی از مشکلات سیستم قلب و عروق نیز باشد. گردش خون ضعیف باعث کاهش تغذیه پوست توسط اکسیژن، مواد غذایی و ویتامین‌ها می‌شود ودر نتیجه آکنه رخ می‌دهد. سعی کنید از غذاهای کم ادویه مصرف کنید. گوشت کمتر بخورید. روزانه ورزش کنید. ویتامین B کافی مصرف کنید. سبزیجات، میوه، ماهی و غلات را به رژیم غذایی خود اضافه کنید. ناحیه اطراف بینی خود را ماساژ دهید.
۷. جوش روی گونه‌ها
این جوش‌ها ممکن است به دلیل وجود باکتری روی تلفن همراه و روبالشی های شما باشد. هنگام استفاده از تلفن همراه، باکتری‌هایی مثل اشرشیا کلی روی پوست شما پخش شده و باعث ایجاد آکنه می‌شوند. جوش صورت روی گونه‌ها ممکن است به دلیل آلوده بودن تلفن همراه، روبالشی‌ها یا لمس کردن زیاد صورت باشد.
سعی کنید بطور مرتب تلفن همراه خود را ضدعفونی کرده و از بردن آنها به دستشویی و حمام خود داری کنید. همچنین روبالشی‌های خود را هر هفته بشویید. جوش روی گونه‌ها معمولا در زنان بالغ رایج است. ممکن است این جوش‌ها در زمان پریود ایجاد شوند. اختلالات هورمونی، مشکلات ریوی، طحال و معده و قلب ممکن است باعث بروز جوش در این ناحیه شود. ریه‌های خود را با نکشیدن سیگار و ورزش کردن تقویت کنید، از مواد آرایشی آلرژیک استفاده نکنید، به طور مرتب از ضد آفتاب استفاده کنید، برای سلامت دهان و دندان به دندان پزشک مراجعه کنید، از روش‌های کنترل استرس برای تسکین PMS یا دوران پیش از قاعدگی استفاد کنید.
۸. دو طرف بینی و بخش فوقانی لب‌ها
قرمز بودن و التهاب بینی نشان دهنده فشار خون است. آکنه روی لب‌ها نیز ممکن است به دلیل رژ لب و مواد آرایشی بی کیفیت باشد. مصرف غذاهای تند و چرب ممکن است باعث جوش بینی شوند. جوش های سر سیاه بینی ممکن است به جوش های چرکی تبدیل شوند. چند روز یکبار پوست خود را پاکسازی کنید و از محلول های لایه بردار استفاده کنید. ورزش کنید. فیبر میوه و سبزی مصرف کنید. نمک را بطور کامل حذف کنید و فشار خون خود را چک کنید. جوش‌های نوک بینی و بالای لب ممکن است به دلیل اختلالات قلبی، طحال و ریه‌ها می‌باشد.
جوش روی گونه‌ها معمولا در زنان بالغ رایج است که ممکن است این جوش‌ها در زمان پریود ایجاد شوند.
۹. جوش روی خط فک و چانه
بروز جوش در این نواحی بیشتر به دلیل اختلالات هورمونی، غدد درون ریز و ترشح بیش از حد آندروژن است. ترشح بیش از حد آندروژن باعث تحریک غده‌های چربی شده و منافذ را مسدود می‌کند. ترشح این هورمون‌ها بیشتر در دوران قاعدگی و پیش از قاعدگی و مصرف داروهای ضد بارداری رخ می‌دهد.
گاهی ممکن است مصرف بعضی مواد غذایی باعث بهم خوردن تعادل هورمونی شود. برخی غذاهای پر کربوهیدرات یا لبنیات دارای هورمون‌های افزوده شده می‌باشد. سعی کنید در مصرف شکر، نان سفید، غذاهای فراوری شده و لبنیات تعادل را رعایت کنید. به متخصص مراجعه کنید تا درمان مناسب را به شما ارائه دهد. اسید های چرب امگا۳ مثل گردو، دانه کتان و ماهی چرب مثل ماهی آزاد بخورید. از چای‌ها و دمنوش‌های گیاهی مثل چای نعناع و چای سبز استفاده کنید.
۱۰. آکنه روی لب یا شانه‌ها
این نوع آکنه‌ها بیشتر به دلیل مشکلات گوارشی است. سوهاضمه، قولنج کلیوی و یبوست باعث ایجاد جوش در این نواحی می‌شود. غذاهای غنی از فیبر را در رژیم غذایی خود قرار دهید. غذاهای تند و سرخ شده کمتری بخورید. بعد از هر وعده غذایی یک لیوان چای سبز بنوشید.
۱۱. ناحیه گردن
آکنه روی این ناحیه نشان دهنده این است که بدن شما در حال مبارزه با عفونت های باکتریایی می‌باشد. به این جوش‌ها زمان بدهید تا التیام پیدا کنند. بدن خود را آرام کنید و مواد غذایی مقوی بخورید.
عوامل تشدید کننده آکنه
۱۲. هورمون‌ها
هورمون‌های جنسی یعنی آندروژن‌ها در بعضی از دوره‌های زندگی بیشتر تولید می‌شوند. مثل دوران بلوغ، بارداری، قاعدگی یا قبل از قاعدگی (PMS). افزایش این هورمون باعث افزایش ترشح چربی و درنتیجه افزایش بروز آکنه می‌شود. مصرف قرص‌های ضد بارداری نیز ممکن است باعث این جوش‌ها شود.
۱۳. رژیم غذایی
مطالعات نشان می‌دهد که برخی غذاهای غنی از کربوهیدرات، شیر، شیرینی و چیپس ممکن است آکنه را بد کند. مصرف غذاهای تند و پر ادویه نیز به دلیل داشتن ماده‌ای به نام لیکوپن برای بعضی افراد آلرژیک بوده و با پایین آوردن PH پوست باعث جوش می‌شوند. از خوردن هر ماده غذایی که باعث تحریک پوستتان می‌شود پرهیز کنید. تحریک پوست توسط مواد غذایی باعث ایجاد جوش‌های سر سفید و لک ها در اطراف دهان و چانه می‌شود.
همیشه استرس از جوش زدن باعث ایجاد انواع جوش می‌شود!
۱۴. استرس
استرس یکی از عوامل ایجاد آکنه است. استرس باعث ترشح هومون‌هایی مثل کورتیزول می‌شود. این هورمون باعث افزایش ترشح چربی شده و باعث بروز جوش می‌شود. همچنین بروز آکنه باعث ایجاد استرس بیشتر و درنتیجه جوش‌های بیشتر می‌شود. برای کاهش استرس مرتب ورزش کنید. مدیتیشن کنید و زمانی را برای افزایش تمرکز و آرامش اختصاص دهید.
۱۵. استفاده از محصولات مسدود کننده منافذ
برخی از لوسیون‌ها و واد آرایش دارای دارای چربی معدنی بوده و باعث انسداد منافذ پوست و درنتیجه جوش صورت می‌شود. سیلیکون یکی از این مواد است. قبل از خریدن مواد آرایشی مطمئن شوید فاقد مواد تحریک کننده جوش هستند و باعث بسته شدن منافذ نمی‌شوند. اگر به لوازم آرایش حساسیت دارید بهتر است قبل از خرید با متخصص پوست مشورت کنید.
۱۶. برخی داروها
داروهایی مثل کورتیکواستروئیدها، داروهای ضد بارداری((OCP لیتیوم یا تستوسترون می‌توانند آکنه را بدتر کنند. استفاده زیاد از داروهای بدون نسخه که حاوی سالیسیلیک اسید، بنزوئیل پرواکسید یا سولفور هستند نیز ممکن است باعث خشکی و ایجاد لک شوند.
۱۷. سیگار کشیدن
سیگار کشیدن باعث کاهش اکسیژن رسانی به پوست می‌شود و علاوه بر سرطان زا بودن، از بین بردن کلاژن و الاستین و درنتیجه چروک شدن پوست، به دلیل وجود ماده کارسینوژن باعث انسداد منافذ پوست و ایجاد آکنه می‌شود. سیگار را ترک کنید تا هم پوستی زیباتر و شفاف‌تر داشته باشید و هم بیشتر عمر کنید.
۱۸. شستن زیاد صورت
برخی افراد فکر میکنند شست و شوی زیاد صورت و استفاده از لایه بردارها باعث پاکسازی پوست می‌شود. اما این کار باعث پخش شدن بیشتر باکتری‌ها روی صورت شده و پوست را مستعد آکنه‌های بیشتر می‌کند. پوست را با مواد پاک کننده ملایم بشویید و پس از آن از مرطوب کننده‌ها استفاده کنید. استفاده از محصولات باز کننده منافذ مثل لاکتیک اسید، گلیکولیک یا اسیدهای هیدروکسی آلفا باعث کاهش آکنه می‌شود.
۱۹. فشار دادن جوش‌ها
با فشار دادن جوش‌ها احتمال نفوذ چربی به عمق پوست را بیشتر می‌کنید. این کار باعث ایجاد زخم و قرمزی نیز خواهد شد. فشار دادن جوش‌ها باعث ایجاد اسکار خواهد شد و ممکن است مدت بسیار طولانی روی پوست بماند.
۲۰. نور آفتاب
قرار گرفتن در معرض نور مستقیم آفتاب بدون محافظ و ضد آفتاب علاوه بر سرطانزا بودن باعث ایجاد جوش می‌شود. سعی کنید کمتر آفتاب بگیرید یا هنگام آفتاب گرفتن از کرم‌های ضد آفتاب و حاوی زینک یا تیتانیوم دی اکسید استفاده کنید. استفاده از کلاه های لبه دار نیز می‌تواند از پوست شما در برابر اشعه خورشید محافظت کند.
در بزرگسالی هم ممکن است با جوش صورت روبرو شویم که درمان آن کمی متمایز است.
علت آکنه بزرگسالی
جوش‌های رایج در بزرگسالی در اصطلاح پزشکی آکنه ولگاریس نامیده می‌شوند. تقریبا همه افراد در سنین مختلف به این نوع آکنه دچار می‌شوند. این نوع آکنه شامل جوش‌های سر سیاه، سر سفید و جوش‌های التهابی قرمز می‌شود. در بعضی از افراد این نوع آکنه خفیف و در بعضی دیگر شدید بوده و در قسمت‌های مختلف بدن رخ می‌دهد. علت اصلی آکنه بزرگسالی هنوز بطور کامل مورد بررسی قرار نگرفته است اما محققان معتقدند که فرایندهای بیولوژیکی مشابه با نوجوانی نقش مهمی در آکنه بزرگسالی دارد.
آکنه بزرگسالی معمولا روی صورت پدیدار می‌شود اما ممکن است در قست‌های دیگر بدن نیز رخ بدهد. شدت آکنه از جوش‌های قرمز کوچک تا جوش‌های شدید که منجر به اسکار می‌شوند متغیر است. استعداد ژنتیکی، اختلالات غدد درون ریز و هورمونی، لوازم آرایش بی کیفیت، سیگار کشیدن، فشار عصبی و استرس، مقائمت باکتری‌ها مثل پروپیونی باکتریوم به آنتی بیوتیک، بی تحرکی و مصرف مواد فاقد ارزش غذایی بعنوان مهم ترین‌های علت جوش صورت مطرح می‌شوند.
دیدگاهتان را بنویسید
می خواهید در گفت و گو شرکت کنید؟خیالتان راحت باشد :)